Rahim ağzı (Serviks) kanseri

Rahim ağzı kanseri (Serviks), Serviks rahmin vajene açılan bölümüdür. Rahim ağzı yani serviks kanseri bu bölgenin hücrelerinden gelişen kanserdir. Meme kanserinden sonra kadınlarda en sık görülen kanserdir. Yılda yaklaşık 500000 yeni rahim ağzı kanseri vakası görülmektedir.

Serviks kanserinin neredeyse tamamına yakını HPV’nin (Human Papilloma Virüsü) bazı tipleri nedeniyle oluşmaktadır. Bu HPV enfeksiyonu geçiren herkesin rahim ağzı kanseri olacağı anlamına gelmez.

Rahim ağzı kanseri çok yavaş ilerlediği için tarama testi (pap smear) çok önemli hale gelmektedir.

Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Bulguları

Serviks kanserinin erken döneminde herhangi bir şikâyet veya bulgu olmayabilir. Şikâyetler ve belirtiler ileri evrede belirgin hale gelmektedir.

• Olağandışı kanamalar; ilişki sonrası kanama, mens dışında kanama, menopoz sonrası kanama
• Akıntı; Sulu, kanlı ve kötü kokulu akıntı
• Disparanü; İlişkide kasık ağrısı

İleri derece rahim ağzı kanserinde olan bulgular:

• Kasık ve sırtta ağrı
• Böbrekler nedeniyle şiddetli sırt ve yan ağrısı
• Kabızlık
• Normalden fazla idrara ve gaitaya çıkma
• İdrar ve gaita tutamama
• İdrarda kan gelmesi
• Tek ya da her iki bacakta ödem ve şişlik
• Şiddetli vajinal kanama

Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Risk Faktörleri

Rahim ağzı hücrelerinde oluşan değişikler çok yavaş seyirli olup öncelikle anormal hücre, sonra prekansöröz hücre ve en sonunda kanser hücresine dönüşüm olur. Rahim ağzındaki hücre değişikliklerinin en önemli sebebi HPV enfeksiyonudur.

HPV sadece bir çeşit virüs değildir. Yaklaşık 100 den fazla tipi vardır. Cinsel olarak aktif olunan dönemde direk temas veya cinsel aletlerin ortak kullanımı ile bulaşır. HPV bulaşan her kadın aktif enfeksiyon olmazlar. Bazıları hastalığı hiçbir bulgu olmadan atlatır, bazılarında siğiller oluşur ve çok nadir olarak da rahim ağzı kanseri oluşur. HPV nin 15 tipi kanser yapma potansiyeli varken en önemli iki tipi HPV 16 ve HPV 18 dir. HPV bulaştırdıktan sonra aylarca hiçbir belirti vermeyebilir.

HPV dışında rahim ağzı kanserini arttıran risk faktörleri:

• Sigara içenlerde içmeyenler göre 2 kat daha fazla risk görülür
• İmmün sistem zayıflığı
• 5 yıldan fazla kesintisiz doğum kontrol hapı kullananlarda
• 5 den fazla çocuk doğuranda ve 18 yaşından önce doğum yapmaya başlayanda
• Birden fazla partneri olma
• Cinsel yolla bulaşan diğer hastalıkların olması

Rahim Ağzı (Serviks) Tanısı

Kanser tanısı koymak için birçok test yapılır. Ayrıca kanserin yayılıp yayılmadığını öğrenmek için de testler yapılır. Birçok kanser tipinde olduğu gibi rahim ağzı kanserinde de biyopsi kanser tanısı için en iyi yoldur. Servisk kanseri için yapılması gerekenler:

• Elle ve Spekulum ile Muayene; Rahim, yumurtalık, vajen ve servikste olan değişikler tespit edilir. Pap smear test alınır.
• Pap Smear Test;  Rahim ağzının görünen dış kısmından ve görünmeyen iç kısmından örnek alınıp incelenmeye gönderilir.
• Hpv Tip testi;  Smear testine benzer. Rahim ağzından alınan örnekte HPV tip 16, 18 gibi yüksek riskli tiplerin olup olmadığı araştırılır. HPV testi tek başına rahim ağzı kanseri tanısı koymaya yeterli olmaz.
• Kolposkopi; Rahim ağzını büyütülmüş görüntüsü bakılarak anormal oluşumların varlığı değerlendirilir.
• Biyopsi; Kolposkopi altında veya çıplak gözle anormal görülen bölgelerden lokal veya genel anestezi altında parça alınmasıdır.
• Endo Servikal Küretaj; Kolposkopi sırasında görünmeyen rahim ağzı girişinden içeriye doğru olan bölgeden küret ile kazıyarak biyopsi alınması
• LEEP; Elektrikli bir alet ile rahim ağzı girişinin tıraşlanarak incelenmesi
• Konizasyon; Rahim ağzının tabanı dışarıda olacak şekilde koni biçiminde kesilip alınması. Hem tanı hem de erken dönem rahim ağzı hücresel değişikliklerin olduğu durumlarda tedavi için yapılır.
• CT( Tomografi); Anormal dokuların ve tümör kitlesinin büyüklüğü ve yayılımının tespiti için yapılır.
• PET (Pozitron Emisyon Tomgrafi); Uzak organ yayılımı olup olmadığının tespiti için yapılır
• Kolonoskopi ve Sistoskopi; Komşu organlar barsak ve mesane tutulumunu değerlendirmek için yapılır.
• Moleküler Testler: Tümor tip, genetik yapı, özel protein ve tümör belirteçleri için yapılır.

Rahim Ağzı (Serviks) Pre-kanseröz Lezyonları

Rahim ağzındaki hücrelerin değişime uğrayıp kansere dönüşmesi çok uzun yıllar almakta. Rahim ağzında oluşan Servikal hücrelerde oluşan değişikliklere Servikal İntraepitelial Neoplazi (CIN) denir. Bu durum tespit edildiğinde sağlık için henüz sorun değildir. Ancak uzun dönemde kanser gelişebilir. HPV enfeksiyonu sonrasında rahim ağzı kanseri oluşumu 10-20 yıl sürer.

Tarama testleri sırasında CIN tespit edildiğinde tedavisi çok kolaydır.

Rahim Ağzı (Serviks) Tipleri

Rahim ağzı kanseri tipi tedavi ve takip için önemlidir. 2 tip rahim ağzı kanseri vardır:

Skuamöz Hücreli Kanser: Bu tip kanser rahim ağzının dış yüzeyini kaplayan skuamöz hücrelerden başlar. Buradan vajen içine doğru yayılır. Rahim ağzı kanserinin büyük çoğunluğunu oluşturur.

Adeno Karsinom: Rahim ağzının kolumnar şekilli glanadüler hücrelerinden başlayan kanserdir.

Çok nadiren iki hücreden de kaynaklanan veya rahim ağzının diğer hücrelerinden köken alan kanserler de oluşabilir.